Rozwód a separacja

Separacja małżonków istnieje w istocie tak długo jak samo małżeństwo. Nie zawsze jednak separacja była uregulowana przez prawo. Do 16.12.1999 r. separacja małżonków istniała wyłącznie w sferze faktów tzw. separacja faktyczna, która miała pewne skutki dla sytuacji małżeństwa jednak nie było możliwości dokonania formalnego aktu ustanawiającego separację. Od wskazanej daty, na skutek nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z powodu nasilających się głosów społeczeństwa i chęci zapewnienia alternatywy rozwodu dla osób, którym światopogląd nie pozwalał na orzekanie rozwodu, występuje możliwość żądania orzeczenia separacji. Separacja orzekana jest po przeprowadzeniu postępowania niezwykle podobnego do postępowania o rozwód i wywiera wiele podobnych skutków. Różnice są jednak istotne, a najważniejsza z nich, to oczywiście fakt, że nie powoduje ona rozwiązania małżeństwa. Jest to różnica najistotniejsza, jednak nie jedyna.

Różnice w postępowaniu

Przesłanką separacji jest powstanie stanu zupełnego rozkładu pożycia. Nie występuje tu więc przesłanka w postaci trwałości rozkładu, która występuje przy rozwodzie. Okolicznościami wyłączającymi orzeczenie separacji są również podobne do rozwodowych przesłanek negatywnych, bowiem sąd odmówi orzeczenia separacji gdy dostrzeże sprzeczność takiego rozstrzygnięcia z dobrem wspólnych małoletnich dzieci małżonków bądź sprzeczność takiego orzeczenie z innych względów z zasadami współżycia społecznego. Nie występuje zatem w tym przypadku - jak to jest przy rozwodzie – negatywna przesłanka w postaci żądania orzeczenia przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu. Nie zmienia to jednak zasady, że również podczas orzekania o separacji sąd musi orzekać o winie, gdyż ma to skutki dla wzajemnej alimentacji małżonków.

Różnice w skutkach

Zasadą jest, że orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód chyba, że ustawa stanowi inaczej. Różnica wynika przede wszystkim z braku rozwiązania małżeństwa, bowiem małżonkowie żyjący w separacji mają bezwzględny zakaz zawierania nowego małżeństwa.

Dodatkowo, gdy wymagają tego względy słuszności, separowani małżonkowie obowiązani są do wzajemnej pomocy, jednak nie stosuje się, tak jak w przypadku rozwodu pięcioletniego ograniczenia wzajemnego alimentowania.

Pozostałe skutki orzeczenia separacji są identyczne jak w przypadku rozwodu, a zatem między małżonkami ustaje wspólność majątkowa małżeństwa, nie stosuje się domniemania pochodzenia dziecka od męża matki po upływie 300 dni od orzeczenia separacji, a małżonek jest wyłączony od ustawowego dziedziczenia.

PAMIĘTAJ!

Żądając przed sądem orzeczenia rozwodu bądź separacji, trzeba przede wszystkim rozważyć trwałość rozpadu związku. Jeżeli trwałości tej brak, albo związek rokuje poprawę, warto pozostawać w separacji, dać sobie jeszcze szansę i czas na ostateczne rozwiązanie. Jednak trzeba też pamiętać, że orzeczenie separacji ze swej natury jest orzeczeniem tymczasowym, tzn. z zasady nie powinna ona trwać przez nieskończenie długi czas. Separacja więc może się zakończyć rozwiązaniem małżeństwa przez sąd (rozwód), bądź zniesieniem separacji na zgodny wniosek stron.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59, ze zm.)