Rozwód - postępowanie sądowe

Głównym orzeczeniem rozwodowym jest rozwiązanie małżeństwa stron. W niektórych jednak sytuacjach prawo nakłada na sąd obowiązek orzeczenia także o innych kwestiach, jak np. o władzy rodzicielskiej, a czasami daje sądowi jedynie takie uprawnienia (np. orzeczenie o podziale majątku wspólnego małżonków). Ostatecznie wyrok o rozwiązaniu małżeństwa może przybrać postać orzeczenia niezwykle rozbudowanego, zawierającego wiele rozstrzygnięć cząstkowych, regulujących sytuację dotychczasowych współmałżonków. Orzeczenia te nie zawsze związane nawet ze złożeniem stosownego wniosku przez strony postępowania.

Rozstrzygnięcia konieczne (obligatoryjne w wyroku rozwodowym)

Oczywiście najważniejszym rozstrzygnięciem, którego w żadnej mierze w wyroku rozwodowym zabraknąć nie może, jest orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa stron, bądź o oddaleniu powództwa o rozwód. Jeżeli jednak sąd rozwód orzeknie, musi orzec jednocześnie o innych istotnych dla małżonków kwestiach.

Jednym z koniecznych orzeczeń w wyroku rozwiązującym małżeństwo jest:

1. Orzeczenie o winie stron. Sąd może orzec o winie jednej ze stron, obu stron, lub zawrzeć w wyroku rozstrzygnięcie, że rozwiązuje małżeństwo i nie orzeka o winie. Odnieść się natomiast do tej kwestii musi zawsze. W przypadku braku tego rozstrzygnięcia, stronie będzie służył wniosek o uzupełnienie wyroku.

2. Jeżeli małżonkowie w chwili orzekania o rozwodzie posiadają wspólne dzieci, sąd musi rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. W tej mierze sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka – przy wskazaniu, że rodzeństwo winno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. Przy tym orzeczeniu sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Może zaś pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili w tym przedmiocie porozumienie i jest zasadne oczekiwane, że będą współdziałać w sprawach dziecka.

3. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd orzeka o sposobie korzystania z niego przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków, przy którym to orzekaniu uwzględnia przede wszystkim potrzeby dziecka i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Sąd w wyroku rozwodowym rozstrzygnie oczywiście o kosztach procesu, czyli kto i w jakich częściach będzie je ponosił.

Rozstrzygnięcia fakultatywne w wyroku rozwodowym

Sąd to orzeczenia, które pojawią się w wyroku, w przypadku gdy zażąda tego jedna ze stron. Fakultatywność w tym sensie oznacza jedynie, że nie są to orzeczenia bez których wyrok rozwodowy nie istnieje, bowiem w wypadku gdy jedno z wymienionych poniżej żądań zostanie zgłoszone w postępowaniu, sąd zobowiązany jest o nim orzec:

1. na żądanie jednego małżonka sąd orzeka o eksmisji drugiego małżonka. Będzie to miało miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych, gdy małżonek ten swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie;

2. na zgodny wniosek stron sąd może orzec o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe;

3. na wniosek jednego z małżonków sąd może dokonać podziału majątku wspólnego, pod warunkiem, że przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu W praktyce sądowej orzeczenie o podziale majątku wspólnego są niezwykle rzadkie, z uwagi na fakt, że bardzo wydłużyłoby to postępowanie.

PAMIĘTAJ!

Orzekając o rozwodzie sąd ma możliwość jednoczesnego rozstrzygnięcia innych, istotnych dla małżonków kwestii. Warto o tym pamiętać i starać się ująć żądania dodatkowe w pozwie o rozwód, bowiem pozwoli to na uniknięcie kolejnych postępowań przed innym sądem, już po zakończeniu trwania małżeństwa.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59, ze zm.)